Porady medyczne
Cukrzyca jest chorobą w której mechanizm przemiany glukozy, podstawowego składnika odżywczego, nie działa prawidłowo w wyniku czego dochodzi do podwyższonego stężenia cukru we krwi.
Przyczyną cukrzycy są zaburzenia produkcji lub działania w organizmie insuliny - hormonu, który jest wytwarzany w trzustce i odgrywa zasadniczą rolę w metabolizmie węglowodanów.
Nieleczona cukrzyca prowadzi do uszkodzenia wielu narządów oraz rozwoju poważnych powikłań, niekiedy prowadzących do śmierci Pacjenta. Do najpoważniejszych powikłań towarzyszących cukrzycy należą: zawały serca i udary mózgu, ślepota, uszkodzenie nerek, uszkodzenie naczyń krwionośnych i nerwów, a w rezultacie amputacje palców, a nawet i kończyn.
Jakie rozróżniamy typy cukrzycy i kto najczęściej na nie choruje?
Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje cukrzycy:
- typu 1 zwana cukrzycą "zależną od insuliny"
- typu 2 zwana cukrzycą "niezależną od insuliny"
W cukrzycy typu 1 stwierdza się całkowity lub prawie całkowity brak insuliny, wywołany zniszczeniem komórek produkujących ją w trzustce. Dokładna przyczyna tego procesu nie jest znana, jednak za najbardziej prawdopodobne uważa się:
- uszkodzenie komórek produkujących insulinę przez infekcje wirusowe lub inne,
- nieprawidłową reakcję organizmu skierowaną przeciwko komórkom produkującym insulinę i ich niszczenie w mechanizmie tzw. autoagresji.
W przypadku cukrzycy typu 1 podawanie insuliny jest absolutnie niezbędne do przeżycia. Najczęściej cukrzyca tego typu wykrywana jest u ludzi młodych, poniżej 30 roku życia.
W cukrzycy typu 2 insulina jest wytwarzana, lecz jej ilość jest niewystarczająca dla organizmu lub nie działa ona w sposób właściwy; określa się to mianem insulinooporności. Przyjmowanie insuliny w cukrzycy typu 2 nie jest konieczne nawet przez wiele lat. Najczęściej wystarcza odpowiednia dieta i leczenie doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi.
Przyczyna powstania cukrzycy typu 2 mimo wielu badań pozostaje nadal nieznana. Chorzy na cukrzycę typu 2 stanowią 90-95% wszystkich chorych na tą chorobę i dotyka ona ludzi w wieku średnim i podeszłym. Cukrzyca typu 2 często występuje rodzinnie i często towarzyszy nadwadze lub otyłości.
Jakie są objawy cukrzycy?
Do głównych objawów cukrzycy należą:
- wzmożone pragnienie i suchość w ustach,
- oddawanie dużych ilości moczu,
- utrata masy ciała,
- uczucie ciągłego zmęczenia,
- świąd w okolicy narządów płciowych,
- zaburzenia widzenia,
- zwiększona podatność na infekcje,
- trudne gojenie się ran.
W cukrzycy typu 1 objawy choroby rozwijają się w krótkim czasie, zazwyczaj kilku tygodni, a nawet dni. Bez leczenia insuliną stan chorego stopniowo ulega pogorszeniu, dochodzi do znacznej utraty masy ciała, odwodnienia, wymiotów, senności i stanu określanego śpiączką ketonową. Śpiączka ketonowa nie leczona stanowi bezpośrednie zagrożenie życia chorego.
W cukrzycy typu 2 objawy są podobne, ale pojawiają się stopniowo, są mniej nasilone i przez wiele miesięcy i lat są niezauważane przez chorego i jego otoczenie. Przez wiele lat cukrzyca typu 2 może przebiegać bezobjawowo, a śpiączka ketonowa się nie pojawia.
Czy można chorego wyleczyć z cukrzycy?
Obecnie całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Stosowana terapia pozwala na uzyskanie dobrego stanu zdrowia i samopoczucia chorego oraz w znaczący sposób hamuje i zwalnia rozwój późnych powikłań tej choroby.
Jak obecnie leczymy cukrzycę?
Osoby chore na cukrzycę powinny pozostawać pod stałą opieką lekarską, co pozwola na ograniczenie skutków choroby. Według obecnego stanu wiedzy leczenie należy prowadzić do końca życia. Stosowana terapia pozwala na utrzymanie dobrego stanu zdrowia i samopoczucia chorego.
W leczeniu zaleca się:
- stosowanie odpowiedniej diety,
- leczenie doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi,
- leczenie insuliną powiązane ze stałym monitorowaniem stężenia glukozy we krwi,
- stosowanie stałego codziennie powtarzanego wysiłku fizycznego,
- edukację pacjenta.
O co zapyta się mnie lekarz podczas pierwszej wizyty?
W celu wystawienia diagnozy i rozpoczęcia leczenia lekarz zapyta Cię między innymi o:
- objawy,
- wyniki badania krwi a w szczególności wynik poziomu glukozy,
- dotychczasowe leczenie,
- zasłabnięcia,
- problemy ze skórą i stan zębów,
- infekcje układu moczowo-płciowego,
- kłopoty ze wzrokiem,
- choroby nerek, serca i układu nerwowego,
- problemy z naczyniami krwionośnymi w kończynach,
- przyjmowane leki na nadciśnienie,
- cukrzyce u innych członków rodziny,
- problemy z utrzymaniem wagi oraz nawyki żywieniowe,
- uprawianie sportu.
dr n. med. Lech Paduch
Poradnia Diabetologiczna DCM DOLMED S.A.
Zdaniem wielu dietetyków, witamina D to najbardziej niedoceniana substancja odżywcza potrzebna naszemu organizmowi.
Kojarzy się głównie z zapobieganiem krzywicy u dzieci, a tymczasem jest jedną z najważniejszych witamin odpowiedzialnych za zdrowie osób dorosłych! Zapewnia prawidłowe funkcjonowanie wielu tkanek, organów i komórek.
Skutki niedoboru witaminy D:
- krzywica, zaburzenia wzrostu, zniekształcenia sylwetki u dzieci i młodzieży,
- rozmiękczenie kości (osteomalacja), osteoporoza, bóle kostne u dorosłych,
- zwiększone ryzyko złamań, skrzywień i zwyrodnień układu kostnego,
- osłabienie i wypadanie zębów,
- nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego,
- nadciśnienie, choroba niedokrwienna i zawał serca,
- zapalenie spojówek, krótkowzroczność,
- problemy dermatologiczne, stany zapalne skóry,
- osłabienie organizmu i zmniejszenie odporności,
- pogorszenie słuchu,
- zwiększenie ryzyka powstawania chorób nowotworowych, chorób autoimmunologicznych, zwłaszcza cukrzycy typu I, choroby Leśniowskiego-Crohna, Parkinsona, RZS.
Należy także pamiętać, że witamina D w dużych ilościach jest szkodliwa. Nadmiar może powodować biegunki, nudności, bóle głowy, świąd skóry. Może być przyczyną łatwego męczenia się, wzmożonego oddawania moczu oraz niekorzystnie wpływać na funkcjonowanie nerek, płuc, serca i uszu. U osób dorosłych zwiększa ryzyko zawału serca, miażdżycy i kamicy nerkowej. U dzieci skutkiem nadmiaru witaminy D może być opóźnienie w rozwoju.
Kto powinien wykonać badanie stężenia witaminy D:
- pacjenci z osteoporozą i ich krewni,
- osoby, u których stwierdzono hipokalcemię, hipokalcurię, hipofosfatemię,
- osoby z przewlekłą chorobą płuc, wątroby, niewydolnością nerek, chorobą nowotworową,
- pacjenci z nadczynnością tarczycy i przytarczyc,
- osoby ze zmniejszonym wchłanianiem lub przyspieszonym metabolizmem witaminy D,
- osoby otyłe,
- kobiety, u których menopauza wystąpiła przed 45 rokiem życia,
- kobiety w ciąży,
- dzieci, u których wykryto nieprawidłowy poziom wapnia,
- pacjenci przyjmujący glikokortykoidy, leki przeciwdrgawkowe, leki immunosupresyjne.
Przed rozpoczęciem suplementacji należy sprawdzić poziom witaminy D, a następnie zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Fundacji Osteoporozy, ponowić badanie po 3 miesiącach.
W naszym laboratorium można wykonać oznaczenie witaminy D total (D2 25 OH + D3 25 OH) w surowicy krwi w atrakcyjnej cenie. Czas oczekiwania na wynik: 1-2 dni.
-Jak żyć po zawale serca?
Przebycie zawału powinno być ostrzeżeniem dla Pacjenta i wymaga zweryfikowania tzw. czynników ryzyka tej choroby. Przyczyną zawału jest w największym stopniu miażdżyca tętnic wieńcowych serca. Należy wykluczyć hypercholesterolemię, obecność cukrzycy i nadciśnienia tętniczego, wyeliminować palenie tytoniu.
Pacjent musi zmienić styl życia i odżywiania. W szczególności powinien zmniejszyć ilość spożywanych tłuszczów nasyconych, unikać produktów zawierających cholesterol, ograniczyć spożywanie soli, zwłaszcza przy współistniejącym nadciśnieniu tętniczym, zwiększyć ilość spożywanych warzyw, owoców, pełnoziarnistego pieczywa zawierającego błonnik.
Bardzo ważne jest dla Pacjentów, aby w swoim codziennym harmonogramie umieścili aktywność fizyczną (regularne ćwiczenia, dużo spacerów przynajmniej 40 minut dziennie), dzięki której zmniejszą masę ciała a także uzyskają redukcję cholesterolu we krwi, obniżenie ciśnienia tętniczego oraz rozwój krążenia obocznego. Zalecane formy wysiłku fizycznego poza spacerem to: pływanie, trucht, jazda na rowerze. Nie polecam wysiłku statycznego m.in. podnoszenie i przesuwanie ciężarów.
-Czy prawdą jest, że człowiek po zawale powinien zapomnieć o życiu seksualnym?
Nie udowodniono, aby życie seksualne miało pogarszać rokowanie, czy też miało by stanowić ryzyko wystąpienia ponownego zawału serca. Nie należy jednak przesadzać. Rozwagę zalecam zwłaszcza w okresie pierwszych tygodni po zawale. Każdy przypadek jest indywidualny, dlatego zawsze najlepiej, gdy Pacjent zasięgnie porady kardiologa.
-Jak uchronić się przed następnym zawałem? Jakie badania i kiedy wykonywać?
Jako że, cukrzyca i hypercholesterolemia to czynniki ryzyka miażdżycy – Pacjent po zawale musi wykonywać oznaczenie tych parametrów we krwi. Prawidłowe parametry poziomu glukozy we krwi nie powinny przekraczać normy 60-100mg%, optymalny poziom cholesterolu wynosi poniżej 200mg%, trójglicerydów poniżej 150mg%, frakcji LDL poniżej 100mg% a frakcji HDL powyżej 0,95 mmol/l. Uzyskane wyniki badań należy konsultować z lekarzem co do dalszej diety oraz stosowanego leczenia.
Kiedy wykonywać te oznaczenia- zawsze wyjściowo przed podjęciem leczenia, dalsze oznaczenie zależne jest od decyzji lekarza w oparciu o dane kliniczne, tolerancję narządową stosowanej terapii jak i podatność Pacjenta na stosowane leki.
-Czy można wyjechać na urlop w dalekie strony, przebywać w innym klimacie?
Pacjent po zawale powinien żyć normalnie, oczywiście po zweryfikowaniu dotychczasowego stylu życia i wyciągnięciu prozdrowotnych wniosków. Odrzucenie złych i destrukcyjnych nawyków stylu życia, właściwa dieta, zaprzestanie palenia tytoniu, regularny odpoczynek, utrzymanie treningu fizycznego, pozytywne myślenie, częsty uśmiech, również systematyczna kontrola lekarza kardiologa to normalny tryb życia Pacjenta po zawale. Zważywszy jednak na fakt przebytego zawału nie zalecam Pacjentom sportów extremalnych, podobnie jak i długich wyczerpujących wyjazdów wakacyjnych w bardzo upalnym lub mroźnym klimacie. Może natomiast Pacjent korzystać z uroków morza i gór w granicach potwierdzonej tolerancji układu krążenia wcześniejszymi testami obciążeniowymi.
Reasumując najważniejsze zalecenia to:
- Należy systematycznie zgłaszać się na wizyty kontrolne oraz zażywać leki przepisane przez lekarza.
- Nie palić papierosów.
- Kontrolować ciśnienie tętnicze krwi, poziom cukru i cholesterolu.
- Kontrolować masę ciała, redukując nadwagę
- Utrzymywać aktywność fizyczną i pozytywne myślenie
dr n. med. Irena Owczarek
Poradnia Kardiologiczna DCM DOLMED S.A.
